خانه مقدم که همانند عمارتی است کوچک اما چشم نواز و بیانگر شکوه و عظمت حکومت قاجار که در یکی از اصلی ترین خیابانهای تهران به نام خیابان امام خمینی و در نزدیکی پارک شهر تهران قرار دارد.
موزه مقدم یکی از خانههای تاریخی پایتخت است .این خانه محل سکونت خاندان محمدتقی خان احتساب الملک از صاحبمنصبان مشهور دربار قاجار بوده است. سپس این خانه در اختیار دکتر محسن مقدم، استاد باستانشناسی دانشگاه تهران و همسر فرانسویاش سلما، قرار میگیرد.
محسن مقدم از اساتید برجسته باستان شناسی دانشگاه تهران بوده است و همچنین همسر وی در دوره ای، ریاست کتابخانه ملی ایران را بر عهده داشته است.
با ورود به خانه، اولین چیزی که توجه شما را در این خانه جلب خواهد کرد حوض و شمعدانیها و استفاده بسیار زیاد، مناسب و زیبا از رنگهای شاد مانند فیروزهای، آبی آسمانی و بنفش است.
مساحت باغ موزه مقدم 2117 متر مربع می باشد. پس از ورود به باغ موزه مقدم، با فضا و معماری اصیل ایرانی روبرو می شود؛ که البته با آثار ارزشمند و باستانی که می بینید ناهمگون نمی باشد و هماهنگی زیبایی بین وسایل خانه و معماری آن احساس خواهید کرد.
علاوه بر جنبه تاریخی و معماری با شکوه باغ موزه مقدم، وجود تعداد فراوانی از آثار و کلکسیون های ارزشمند و باشکوه تاریخی همچون سنگ تراشیده های نایاب، مهر ها، سفالینه، شیشه ها و اسناد تاریخی معتبر و … سبب گشته تا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان موزه مقدم به عنوان گران ترین خانه ایرانی یاد شود.
این خانه دارای ۳ حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است. به طور کلی میتوان خانه را به چند ضلع تقسیم کرد که هر ضلع بخشهای دیگری را شامل میشود:
1) اتاق یا سالن پذیرایی که در حقیقت محل کار محسن مقدم بوده است اکنون بخشی از آثار و اشیا تاریخی جمع آوری شده توسط محسن مقدم در این اتاق به نمایش در آمده است. آثاری همچون سفالینه های تاریخی، شیشه ها، اشیا فلزی، ابزار های سنگی و … می باشد.
2) حوضخانه یا همان زیرزمین موزه مقدم، از قدیمی ترین بخش های خانه مقدم محسوب می شود و نکته جالب در مورد این زیر زمین تزئینات دیوار آن می باشد که از کاشی و قطعات ظروف سفالین برگرفته از سده های چهارم تا سیزدهم هجری قمری است، که در حقیقت تاریخ تحول صنعت سفال و کاشی کاری ایران را برای بازدیدکنندگان به نمایش می گذارد.
3) کتابخانه در سمت چپ ورودی و درست در مقابل سالن پذیرایی قرار دارد.این بخش که در سال 1337 ساخته شده است به منظور گارگاه محسن مقدم استفاده می شد، هم اکنون محل نگهداری کتاب های محسن مقدم است که بیش تر در حوزه باستان شناسی و هنر می باشد و علاقه مندان می توانند از این کتابخانه جهت پژوهش های خود در حوزه های مرتبط استفاده کنند.
4) در ضلع شمالی یکی از ساختمان های باغ موزه مقدم با عنوان ساختمان اربابی وجود دارد، که ایوانی با عنوان ایوان قاجار، در آن وجود دارد. از نکات جالب ایوان قاجار باغ موزه مقدم، وجود حوضچه مرمری کوچکی در این ایوان است که متعلق به حمام فتحعلی شاه می باشد. آب خارج شده از این حوضچه از طریق یک جوی باریک به داخلی استخری در حاشیه شمالی حیاط باغ موزه می ریزد. این استخر و محوطه اطراف آن توسط محسن مقدم و با الگو برداری از آب نماهای باغ الحمراء اسپانیا طراحی شده است.
5) دیواری با ستونهای مار پیچ به رنگ فیروزهای در میانه خانه خود نمایی میکند که نام آن دیوار تجدد است. این دیوار که دارای طاقهایی پی در پی و ستونهایی با تزئينات سنگی همانند پایه ستون های کاخ چهل ستون خیره کننده است به دست مهندس هوشنگ سیحون ساخته شده است تا دو حیاط اندرونی و بیرونی را از هم جدا کند. در زمان تخریب کاخ خواهر ناصرالدین شاه، این پایه ستون ها توسط محسن مقدم منتقل و در دیوار تجدد مورد استفاده قرار گرفتند.
تمامی بخش های نام برده و چندین بخش دیگر، در مجموع، باغ موزه ای باشکوه و ارزشمند را فراهم آورده اند که از هر نظر ارزش بازدید را دارد.
این خانه لقب زیباترین و باارزشترین خانه جهان را از دید بسیاری از نویسندگان و بازدیدکنندگان گرفته است. در طراحی و ساخت این خانه به اصول معماری ایرانی مانند حوض ایرانی، شیشه رنگی ایرانی و اصول فضاسازی باغ ایرانی توجه شده است.
تهران شهری است که در هر فصل چهره ی زیبایی دارد اما به علت شلوغی و ترافیک، بهترین زمان برای بازدید از اماکنی که در بخشهای مرکزی و بافت قدیمی شهر تهران در تعطیلات عید نوروز است.
منابع: kojaro.com, karnaval.ir, hotelyar.com, safarmarket.com